Gelukkig kreeg ik in 2022, anders dan de eerste twee coronajaren, een zeer gelijkmatig verdeelde opdrachtenportefeuille op het gebied van sociaal veilig ontwerpen. Opdrachtgevers, zoals een wegenbouwcombinatie, de gemeente Amsterdam, onderwijsinstituten in binnen- en buitenland, projectontwikkelaars en adviesbureaus, die specifieke expertise zochten bij WoldendorpWildervank.
Nieuwe Veiligheidseffectrapportage online
Op 26 januari 2023 om 12.00 is de volledig hernieuwde VeiligheidEffectRapportage (VER) online gezet op de website van het CCV (Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid). Met veel plezier heb ik, samen met Lilian Tieman van het CCV en mede RCE-er Kyra Kuitert, de afgelopen anderhalf jaar gewerkt aan een verfijning die past bij deze tijd. Het instrument is alweer twintig jaar oud en heeft zijn diensten bewezen: zo heb ik gewerkt aan zeer uiteenlopende VER-ren, van dak- en thuislozenopvang tot ambassade, van zwembad tot zakendistrict en van stationsomgeving tot sneltram.
In deze tijd vragen ook klimaatadaptatie, positieve gezondheid, inclusiviteit en biodiversiteit aandacht. En laat sociaal veilig ontwerp en beheer dat nou net kunnen faciliteren. Als VER-regisseur destilleer ik uit de verschillende scenario’s op de korte, middellange en lange termijn samen met betrokken werkgroepleden (van burger tot stedenbouwkundige, van ecoloog tot programmeur openbare ruimte) een breed scala aan maatregelen. Met scenario’s kunnen interessante ontwikkelingen in kaart gebracht worden.
‘Met de VER doorloop je gestructureerd en transparant een aantal stappen, zodat je in een vroeg stadium nadenkt over sociale veiligheid in je bouw- of renovatieproject. Zo kun je tijdig passende maatregelen of goede alternatieven voorstellen. Dat kan veel onnodige vertraging en hoge kosten in het verdere bouwtraject voorkomen.’
Als je meer wilt weten kun je met Lilian (lilian.tieman@hetccv.nl) contact opnemen of met mij.
Stedenbouwkundige ontwikkelingen
Ook in 2022 was er weer volop aandacht voor verbetering van de leefomgeving. In de zomer heb ik de zone Spoor als Ruggengraat (SPAR) in Amsterdam Zuidoost bestudeerd en scenario’s ontwikkeld voor de verbetering van de omgeving van metrostation Strandvliet en voor een afzijdige onderdoorgang in het verlengde van het Tjepmapad. Uiteindelijk is er een Programma van Eisen opgesteld vanuit sociaal veilig gebruik, bestaande uit de top 25 van maatregelen voor het gebied. Deze worden in het voorjaar van 2023 meegenomen in een visie voor verdere uitwerking.
In Utrecht heb ik in opdracht van Stad & Co in samenwerking met de ondernemers van het zogenaamde Trekkinggebied 60A een analyse gemaakt van de sterke punten en risico’s op het gebied van sociale veiligheid, verkeersveiligheid en beheerbaarheid. Op basis hiervan zijn twee scenario’s ontwikkeld met oplossingsmaatregelen voor de korte termijn: een bronzen scenario met minimummaatregelen en een gouden scenario met optimalisatie van maatregelen voor de korte termijn, in de aanloop naar de herontwikkeling van het Westplein en de Graadt van Roggenweg.
Namens en samen met het CCV ben ik in november begonnen met een schouw als eerste stap op weg naar een sterkepunten- en risicoanalyse van het Plan van Gool. Een architectonisch juweeltje van Frans van Gool uit 1968 in Amsterdam Noord. Maar de tijden zijn veranderd sinds dit complex van elf bouwblokken, verbonden door loopbruggen (naar model luchtsluizen Schiphol), in gebruik werd genomen. Er wordt veel overlast ervaren. Spannend om te kijken welke oplossingsrichtingen mogelijk zijn bij dit Beschermde Stadsgezicht (B&W is het proces opgestart dit te realiseren).
Infrastructuur
Op de valreep van 2021 kwam FCC/Veenix, de combinatie die de verbreding van de A9 tussen Knooppunt Badhoevedorp en Knooppunt Holendrecht vormgeeft, met het verzoek om het DO te toetsen op aspecten van CPTED. Ondanks COVID, stikstofdiscussie en PFAS toch weer activiteit in de wegenbouwbranche!
Met eerder opgestelde bevindingen uit VO en eisen die RWS heeft opgelegd, ben ik in het najaar begonnen de vijftien kunstwerken te beoordelen, met speciale aandacht voor de traverses, nieuwe openbare ruimte op het dek van de A9 bij Het Oude Dorp, Stadshart met bomenbrug en Bovenlandpad langs Meanderpark.
Instrumentontwikkeling
Na een zeer gedegen voorbereiding is de brochure voor de VER gereed. Medeauteur Kyra Kuitert en ik hebben veel voorbeelden uit de beroepspraktijk beschreven in verschillende planstadia en schaal (van planologische opgave tot dak- en thuislozenopvang).
Dit geweldige instrument, om diverse aspecten van veiligheid al in een vroeg tijdstip in het bouwproces te borgen, was aan herziening toe. Deze derde versie sinds het jaar 2000 is begin 2023 te downloaden via de website van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV).
Kavelniveau
De laatste sport op de participatieladder heet Belangencoalitie, een vorm van mededinging die net iets verder gaat dan co-creatie, waarbij bewonersorganisaties bij nieuwe ontwikkelingen ook stedenbouwkundigen, architecten en adviseurs kunnen aansturen. Zo kwam Hart voor de K-buurt in Amsterdam Zuidoost bij mij uit om vanuit sociale veiligheid een PvE op te stellen voor nieuwe gedachten voor hoogbouw langs de Karspeldreef.
Schouwen met bewoners die nieuwbouw in ronde torens voor ogen hebben en ontwerpers van Ruimte & Duurzaamheid die hoge blokken voor ogen hebben: vanuit beider optiek is wat te zeggen als je de ZETA-criteria vanuit sociaal veilig ontwerp en beheer als onderlegger neemt. Uitgangspunt is dat je geen oude Bijlmerfouten meer mag maken!
Voor de derde keer op rij in drie jaar tijd was ik betrokken bij een gewonnen Amsterdamse tender voor een bouwenveloppe. Na kavel 40 aan de Lelylaan en het poortgebouw op het Centrumeiland op IJburg (beiden in realisatiefase) viel deze keer de beurt aan een kavel in het Amstelkwartier.
Opdrachtgever Lister/UoMinds vroeg WoldendorpWildervank de inzending scherp te begeleiden vanuit de optiek van sociaal veilig ontwerp en beheer. De omgeving van de voormalige koffiefabriek in een industriële zone kent al wel enige hotels en is kwetsbaar voor drugshandel en rondhangen. Er is erg gelet op zichtbaarheid en territorialiteit (laat toegankelijke binnenterreinen niet aan het toeval over) en het stallen van fietsen waren aandachtspunten. Momenteel begeleid ik het plan van VO naar DO, waarbij ruim aandacht is voor de mix van woontypologieën, een soms complicerende factor als het gaat over sociale veiligheid en criminaliteitspreventie.
Onderwijs
Na vier jaar lesgeven aan de Polytechnische Universiteit in Lodz, een Erasmusproject, zit het er op. Jammer dat de laatste sessie door Covid weer online was. Gelukkig was er meteen een nieuwe uitdaging: door plaats te nemen in de Toetsingscommissie neem ik met enige regelmaat praktijkexamens af van cursisten die de CPTED-training bij het Beccaria Instituut hebben gevolgd. Het interessante is dat de schaal van de te beoordelen opdrachten sterk wisselt. Zo heb ik inmiddels niet alleen een infrastructuurproject van een Haagse hoogbouwwijk zien langskomen, maar ook een voorstel voor verbetering van een telefoonwinkel.